Đầu thế kỷ trước, khi phong trào chấn hưng Phật giáo Việt Nam phát khởi, những hoạt động để đưa Phật giáo tiếp cận với cộng đồng được bước đầu thiết lập. Trong đó, Đại lễ Phật đản, một lễ lược truyền thống thuần túy tôn giáo, dần được khoác lên mình màu sắc xã hội, để tiếp cận với quần chúng một cách rộng rãi. Lễ Phật đản đầu tiên được tổ chức với quy mô lớn, quy tập nhiều giới trong xã hội được tổ chức tại Huế vào năm 1935, đánh dấu một mốc son quan trọng trong lịch sử Phật giáo Việt Nam.
Bối Cảnh Lịch Sử Và Ý Nghĩa Của Lễ Khánh Đản Phật
Ngay từ đầu năm 1935, những Tăng sĩ trẻ trong Hội Phật học ở kinh đô bấy giờ, đã thúc đẩy cho việc tổ chức một cuộc lễ Phật đản trang nghiêm nhưng đồng thời cũng gần gũi với xã hội để đạo Phật không mang danh yếm thế. Việc tổ chức lễ Phật đản công khai vượt ra khỏi phạm vi bốn bức tường già-lam như bấy lâu nay đã gây nhiều quan tâm và phản ứng từ dư luận xã hội.
Quá Trình Chuẩn Bị Và Tổ Chức Lễ Khánh Đản
Một tháng sau ngày họp thường niên, đề án tổ chức lễ Phật đản của Hội Phật học được chư tôn đức lãnh đạo Hội thời bấy giờ thông qua. Hội đặt ra 10 tiểu ban để lo việc, và ngày 24 tháng 3 năm 1935, Hội mời các chư sơn nhóm tại chùa Diệu Đế để bày tỏ ý kiến, chư sơn cũng đều ủng hộ hoan nghinh và xin thiết lễ này tại chùa Diệu Đế.
Diễn Trình Của Lễ Khánh Đản
Từ chiều mùng 7 tháng 4 âm lịch, đoàn rước Phật được tổ chức để cung nghinh kim thân Đức Thích Ca sơ sinh từ chùa Báo Quốc về chùa Diệu Đế. Đoàn rước Phật khởi hành rời khỏi chùa Báo Quốc, đi đường Nam Giao, Jules Ferry, Trường Tiền, Paul Bert và qua cầu Gia Hội để về đến chùa Diệu Đế. Đến 9 giờ 30 phút tối, đoàn rước về đến Diệu Đế Quốc tự, sau đó có các nghi lễ trang nghiêm.
Các Hoạt Động Trong Lễ Khánh Đản
Sáng ngày mùng 8 tháng 4 âm lịch, có các hoạt động như niêm hương lễ Phật, các thời thuyết pháp của ông Chánh hội trưởng Hội Phật học và Quốc sư Phước Huệ. Buổi chiều là các thời thuyết pháp của Ni chúng và các thời luân phiên tụng kinh của Thanh niên Phật tử. Vào tối cùng ngày, Ban Tổ chức tổ chức phóng sanh, phóng đăng.
Ý Nghĩa Và Tác Động Của Lễ Khánh Đản Phật Lần Đầu Tiên Tại Huế
Từ cuộc lễ Phật đản năm 1935 tại Huế, một ấn tượng mới cho sinh hoạt Phật giáo tại Việt Nam được định hình. Trong lòng quần chúng đã có sự thay đổi về mặt nhận thức, khi cho rằng lễ nghi Phật giáo không chỉ là chè xôi cũ rích mà đã biết cách sắp đặt lễ nghi long trọng, có vẻ trang nghiêm mà không xa xỉ.
Sự Thay Đổi Trong Nhận Thức Của Quần Chúng
Từ những chuyển biến trong nhận thức của quần chúng mà đại diện là giới trí thức, sức sống của Phật giáo Việt Nam chuyển biến theo sự vận động của công cuộc chấn hưng. Họ cần một luồng gió mới thổi vào sinh hoạt Phật giáo, vốn dĩ bấy lâu nay do nhiều điều kiện khách quan lẫn chủ quan mà Phật giáo tự chôn chặt mình sau cánh cổng chùa.
Tác Động Đối Với Phật Giáo Việt Nam
Từ một cuộc lễ tưởng chừng là thuần túy yếu tố tôn giáo nhưng đã thức tỉnh tư duy của Phật giáo đồ cũng như nhận thức của giới trí thức mến mộ đạo Phật. Sau ngày lễ vía Phật này, nhiều người đã mong muốn Hội Phật học ở Huế lập trường học đi, giảng kinh đi, để Phật giáo không còn bàng quan trước nhu cầu của xã hội đương thời.
Kết Luận
Lễ Khánh Đản Phật lần đầu tiên được tổ chức tại kinh đô Huế vào năm 1935 đánh dấu một mốc son quan trọng trong lịch sử Phật giáo Việt Nam. Sự kiện này không chỉ là một hoạt động tôn giáo thuần túy, mà còn mang ý nghĩa sâu xa trong việc thúc đẩy Phật giáo tiếp cận với cộng đồng, từ đó thay đổi nhận thức của người dân về Phật giáo và tạo động lực cho việc chấn hưng Phật giáo Việt Nam trong những thập niên tiếp theo.
VÁCH NGĂN PHÒNG THỜ